اینستاگرام و سلبریتیها ؛ غوطه در اقیانوس زرد غربی
اكثريت افراد جامعه ايراني به اقتضاي نياز خود ناچار هستند هر چند روز يكبار هم كه سري به اينستاگرام بزنند، همانگونه كه استفاده زياد وافراطي از آن نوعي اعتياد و بيماري بهحساب ميآيد عدم پذيرش و دوري عامدانه از آن را نيز ميتوان نوعي دگمانديشي در نظر گرفت.
به گزارش سینما اعتماد ، سعید هنرمند در روزنامه اعتماد نوشت: خاستگاه اینستاگرام غرب است. این برنامه سازگار با تفکرات و فرهنگ کشورهای غربی طراحی شده است. فرهنگی که بسیاری از کنشهایی که برای ما جزو خطوط قرمز در روابط اجتماعی است را امری عادی و روتین تلقی میکند.
به همین جهت استفاده از این اپلیکیشن هماهنگ با فرهنگ غرب زمینهساز ایجاد پارادوکس رفتاری خصوصا در نسل زد ایرانی میشود، که البته طبیعی هم است. نسلی که از عنفوان کودکی به واسطه اینترنت و شبکههای ماهوارهای به شکل مجازی در دنیای ایدهآلی که رسانههای غربی از کشورهایشان به نمایش میگذارند زیستهاند. بنابراین زیست همزمان در جامعه ایرانی با انواع چارچوبهای سنتی- مذهبی و اینستاگرامی که خط قرمز آن صرفا توهین و خشونت عریان و پورنوگرافی محض است، نیاز به آموزش دیدن و فرهنگسازی دارد.
با فیلتر کردن یا ندید گرفتن و تلاش بیثمر و پرهزینه از جیب ملت در فشار و سختی برای جایگزینی آن با اپلیکیشنهای بومی مساله حل نمیشود. حداقل در حال حاضر نه تنها ایران بلکه هیچ کشور دیگری نیز قدرت مقابله با نفوذ اینستاگرام در کشور و فرهنگش را ندارد، راهکارهای مقابلهای و قهری، اسراف نیرو است. زیرا که از کودکان تا کهنسالان جامعه با خرید یک فیلترشکن صد هزار تومانی بهراحتی از میلیاردها تومان هزینه و خسارت فیلترینگ عبور کرده و وارد این برنامه میشوند. اینستاگرام یک حقیقت است، یک واقعیت بسیار قدرتمند، بایستی پذیرفته شود و درباره آن سطح دانش جامعه، خاصه دانشآموزان را از قدرت رسانه بالا برد. دنیایی غیرقابل لمس اما گاهی بسیار اثرگذارتر از زندگی واقعی.
سرزمینی مملو از عکس و متن و ویدئو. بهشت افرادی که وقت تلف کردن برایشان امری ناراحتکننده نیست، و پناهگاهی امن که از پس پنجرهاش دنیای متنوع و پرهیاهو جریان دارد.
فضای اینستاگرام در ابتدا بر اساس ایده به اشتراکگذاری عکس طراحی شد اما امروزه متن و ویدئو و خبر جلوتر از عکس در این برنامه حواسها را به خود جلب میکنند. اینستاگرام یکی از پنج شبکه اجتماعی پرطرفدار دنیا است. با درآمدی میلیارددلاری. هماکنون اینستاگرام با صفحههایی چند میلیونی تبدیل به یکی از در دسترسترین ابزارهای کسب خبر شده است.
در اینستاگرام صفحات بسیاری نیز برای آموزش وجود دارد (که البته هنوز هیچ شبکه اجتماعی در حیطه آموزش به جایگاه و قدرت یوتیوب نرسیده است) . در خارج از ایران فیسبوک حرف اول را در بین تمامی شبکههای اجتماعی میزند، و پساز آن یوتیوب و واتسآپ و بعد هم اینستاگرام. اما محل فعالیت اصلی افراد مشهور در اکثر جوامع غیرایرانی اینستاگرام است. و بسیاری از آنها با پست و استوریهای تبلیغاتی دهها میلیون دلار درآمد کسب میکنند. در ایران اینستاگرام پرطرفدارترین شبکه اجتماعی است.
بیش از 40 میلیون ایرانی روزانه در اینستاگرام مشغول به فعالیت هستند. جمعیتی برابر با مجموع شهروندان چندین کشور اروپایی. افراد جامعه ایرانی استفادههای مختلفی از این برنامه میکنند، از قابلیتهای تجاری و تبلیغاتی این برنامه برای درآمدزایی گرفته تا خرید اجناس مورد نیاز از پیجهای فروشگاهی، از شوآفهای افرادی که دنبالکننده زیاد دارد تا تلف کردن وقت در این صفحهها. اکثریت افراد جامعه ایرانی به اقتضای نیاز خود ناچار هستند هر چند روز یکبار هم که سری به اینستاگرام بزنند، همانگونه که استفاده زیاد وافراطی از آن نوعی اعتیاد و بیماری بهحساب میآید عدم پذیرش و دوری عامدانه از آن را نیز میتوان نوعی دگماندیشی در نظر گرفت.
تولید محتوای زرد در روزگاری نه چندان دور سیاست کار حرفهای تعدادی از مجلات هفتگی بود.
افشای ابعاد پنهان زندگی خصوصی سلبریتیها از علایق مدیران این نشریات بود. اولین و عمدهترین دلیل راهاندازی مجلات زرد منفعت مالی از فروش بالای این نشریات بود. مطالب به شیوهای نگارش میشد و تیتر میخورد که مخاطب با تماشای عکس روی جلد و تیتر آن ترغیب به خرید و مطالعه آن میشد و اصطلاحا به قلاب تیترها گیر میکرد، و از آن جایی که دسترسی به اینترنت برای همه مقدور نبود اعتبارسنجی محتوای چاپ شده کاری آسانی نبود، بنابراین اندکی واقعیت و حجم بالایی از شایعات و تخیلات نویسندگان این نشریات محتوای مجلات اینچنینی را تشکیل میداد. و مردم خسته از فشار کار روزانه و استرسهای پیدرپی زندگی با خرید و مطالعه این مطالب اندکی از فضای واقعی زندگی فاصله گرفته و مشکلات و حواشی متعدد زندگی افراد مشهور شاید برای دقایقی موجب تسلی خاطر و دلگرمیشان میشد، چرا که مشکلاتشان به بزرگی مشکلات سلبریتیها نیست. افرادی که اهل خرید این مجلات بودند همیشه در جمعهای دوستانه اخبار دست اولی را از فلان فرد برای بازگو کردن داشتند.
یکی از تفاوتهای مهم بین مجلات زرد و صفحات زرد اینستاگرام این است مجلات به سختی حاشیههایی از سلبریتیها را به دست میآوردند، اما در اینستاگرام خود سلبریتی تعمدا برای خودشان حاشیه درست میکنند تا بلکه بیشتر به چشم آیند، در کل فضای اصلی اینستاگرام همچون دریایی زرد رنگ است. زردی بسیار دارای کشش، اما انسان امروز را گریزی از این زردی نیست، هرچند در هیاهوی این امواج زرد پرحاشیه جزایری هستند سرشار از گنج و فرصت، تا انسان چه بخواهد و چگونه ببیند.
هرکسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من