نقد و بررسی «سامورایی چشم آبی»| انیمه‌ای که منتقدان آن را بهترین نمایش نتفلیکس قلمداد می‌کنند

به گزارش فرارو به نقل از وُکس، نتفلیکس در سالیان اولیه فعالیت خود مجموعه‌ای از آثار وارداتی ژاپنی از جمله اولین سریال انحصاری خود یعنی “شوالیه‌های سیدونیا” را در سال ۲۰۱۴ میلادی ارائه کردکه مربوط به یک دهه پیش است. هم چنین، علیرغم کسب موفقیت‌های بزرگ در زمینه انیمه مانند انتشار انیمه “شیطان: ترسو” در سال ۲۰۱۸ میلادی و کسب برخی از عناوین برتر مانند انتشار انیمه “نئون جنسیس اونگلیون” در سال ۲۰۱۹ میلادی نتوانست در زمینه انیمه به موفقیت چشمگیری دست یابد و به جریان اصلی در این عرصه تبدیل شود.

اکنون پرسش این است که چه چیزی در انیمه “سامورایی چشم آبی” یک داستان نسبتا آشنا از یک سامورایی منزوی که به دنبال انتقام است باعث جلب نظر بینندگان شده است؟

چند عنصر کلیدی و تاثیرگذار در این باره وجود دارند. نخست آن که این انیمیشن کاملا زیبا توسط خانه انیمیشن فرانسوی Blue Spirit ساخته شده است. این بدان معناست که از نظر فنی یک انیمه نیست، زیرا در ژاپن ساخته نشده، اما با توجه به زیبایی انیمه و محیط ژاپنی آن اکثر طرفداران آن را به هر حال انیمه می‌خوانند. با این وجود، سامورایی چشم آبی علیرغم آن که یک انیمه معمولی محسوب می‌شود حاوی عناصری است که نه تنها احساس تازگی را به مخاطب منتقل می‌کنند بلکه به‌عنوان یک گام مهم و مبتکرانه رو به جلو برای نتفلیکس به دور از داستان سرایی معمولی و فرمولی آن قلمداد می‌شود.

یک سریال نتفلیکس دقیقاً چه حسی دارد و سامورایی چشم آبی چه کار متفاوتی را انجام داده است؟ سامورایی چشم آبی در طول نمایش خود برتری هنری و نوآوری روایی را به نمایش می‌گذارد که اکثر تولیدات نتفلیکس هرگز به آن دست نمی‌یابند. یکی از کار‌های کلیدی که نتفلیکس به منظور افزایش علاقه به سامورایی چشم آبی انجام داد برای این پلتفرم اقدامی نادر بوده است: اولین قسمت از برنامه را به صورت رایگان در کانال اصلی خود در یوتیوب منتشر کرد جایی که بیش از ۳ میلیون بار بازدید داشته است. این کار دور روز پیش از پخش رسمی و کامل سریال در نتفلیکس انجام شد که یک تیزر وسوسه انگیز برای تبلیغ آن مجموعه محسوب می‌شد.

از همان لحظات آغازین مشخص شد که سامورایی چشم آبی ظرافتی متحرک را در خود جای داده با یک پیش فرض جذاب و یک شخصیت اصلی به نام میزو با صدای مایا ارسکین بازیگر امریکایی که وضعیت طردشده اش به عنوان یک فرد تنهای دو نژادی در ژاپن منزوی عصر ادو* بلافاصله شما را به سوی خود جذب می‌کند.

میزو یک شخصیت زن که به عنوان یک پسر بزرگ شده این ایفای نقش را تا بزرگسالی ادامه می‌دهد، زیرا به او اجازه می‌دهد نقش‌های جنسیتی سخت گیرانه‌ای را که بر زنان آن زمان تحمیل شده بود دور بزند. میزو با آسیب‌های دوران کودکی و هم چنین نفرت عمیق از خود مبارزه می‌کند ترکیبی قدرتمند از شرم درونی و زن ستیزی درونی شده. به عنوان یک سامورایی او در تمام زندگی خود را برای تبدیل شدن به یک سلاح کشنده آموزش داده است و تمام این اقدامات برای کشتن تعداد انگشت شماری از مردان سفیدپوست که در زمان تولد او در ژاپن زندگی می‌کردند انجام شده بود.

هدف او از طریق این ریشه کن سازی از بین بردن پدر بیولوژیکی اش می‌باشد که او و مادرش را رها کرده و به اعتقاد او آن دو را به سرنوشت گرفتار شدن در فقر دچار ساخت. او به قدری مصمم است که به عنوان یک مرد ژاپنی جلوه کند که قفسه سینه اش را بسته و عینک‌های رنگی می‌زند تا رنگ واقعی چشم هایش را از دنیای واقعی پنهان کند. “اِمبِر نویزومی” و “مایکل گرین” که به ترتیب خالق و تهیه کنندگان اجرایی مجموعه سامورایی چشم آبی به نشریه “ونیتی فر” گفته بودند که برای خلق شخصیت میزو از دختر دو نژادی خودشان الهام گرفته بودند که رنگ چشم هایش برای کل اعضای خانواده شگفت انگیز بود.

این نمایش از طرح اعتراض به تصویر کشیدن تنوع هویتی جلوگیری می‌کند

یکی از ویژگی‌های کلیدی سامورایی چشم آبی آن است که باعث می‌شود تغییری در فرمول معمول نتفلیکس به نظر برسد. بینندگان راستگرای امریکایی اغلب نتفلیکس را مورد تمسخر قرار می‌دهند، زیرا استدلال می‌کنند که به عمد در داستان‌های مجموعه‌های آن نوعی تنوع هویتی، نژادی و قومیتی گنجانده می‌شود. در واقع، مخاطبان محافظه کار امریکایی نتفلیکس از آن تحت عنوان “نمایش اجباری تنوع” یاد می‌کنند. این در حالیست که شخصیت اصلی در سامورایی چشم آبی فردی دو نژادی است و داستان یک شخصیت اقلیت که برای خودمختاری در یک جامعه نژادپرست مبارزه می‌کند را زیرورو کرده است.

داستان نمایش متفاوت است، زیرا در آن جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که تعصبات ضد سفید پوستان به عنوان بخشی از ساختار ملی گرایانه و بیگانه هراسانه جای گرفته و به طرز هوشمندانه‌ای علیه نژادپرستی موضع گیری می‌کند. در نتیجه، سامورایی چشم آبی می‌تواند طیف وسیعی از مخاطبان را متقاعد کند. شخصیت تایگن (با صدای دارن بارنت بازیگر امریکایی) رقیب میزو ممکن است نداند که دشمن او واقعا یک دختر است، اما به هر حال آشکارا جذب او شده است. پرنسس “آکمی” شخصیت جالب دیگر این مجموعه است که کمتر به عشق علاقه دارد تا به آزادی خود و حتی با خوشحالی کار در خانه بدنام را به جای قصر ترجیح داده است.

شخصیت جالب دیگر مجموعه “رینگو” است. او یک کمک رسان است که بدون دست متولد شده، اما در طول زندگی آموخته که علیرغم معلولیت می‌تواند آشپز و تاجری شایسته باشد. زمانی که میزو تلاش‌های رینگو برای شاگردی کردن را رد می‌کند و می‌گوید که او نمی‌تواند از عهده مبارزه برآید رینگو دست هایش را بالا می‌گیرد و به سادگی می‌گوید:”تمام زندگی من یک نبرد بوده است”.

در حالی که چنین لحظه‌ای می‌تواند به راحتی مضحک به نظر برسد شخصیت پردازی‌های عمیق و لحن بی‌سابقه سریال آن را در طبیعت گرایی ریشه دار نگه می‌دارد و به برقراری توازن میان خشونت و درگیری بیش از حد آن کمک می‌کند. هم چنین، نتفلیکس از فهرستی از بازیگران برجسته آسیایی تبار برای صداپیشگی در این انیمه استفاده کرده و تنها یک بازیگر کاملا سفید پوست یعنی “کنت برانا” با لهجه گیج کننده ولزی، اسکاتلندی و ایرلندی – آمریکایی در آن مجموعه حضور دارد.

به عبارت دیگر، بازیگران متنوع و پر ستاره به ارتقای آن نمایش کمک می‌کنند و بیش‌تر آن را به‌عنوان یک درام برای بزرگسالان ارائه می‌کنند تا این کلیشه نادرست، اما به طور مداوم مطرح شده که انیمیشن لزوما برای کودکان قلمداد می‌شود را به حاشیه برانند. به سرعت مشخص می‌شود که سامورایی چشم آبی مانند بسیاری از داستان‌های سامورایی یک داستان کودکانه نیست. این اثر فوق خشونت آمیز است و مملو از غم و قتل‌های خلاقانه در فیلم‌های ترسناک و صحنه‌های خونریزی به غایت بهتر از فیلم بیل را بکش!

این مجموعه فضایی سرد را نیز به نمایش می‌گذارد: لحظه‌ای در اوایل اپیزود اول به آرامی به ما می‌گوید که در چه شرایطی قرار داریم زمانی که میزو بی حال از کنار مادر و فرزندی عبور می‌کند که بعدا مشخص شد که تا حد مرگ یخ زده اند در حالی که منتظر کسی هستند که به آنان کمک کند. این کاملا وحشیانه است، اما زمانی که مخاطب متوجه شد شخصیت اصلی ممکن است یک قاتل آسیب دیده اجتماعی باشد که با مرگ کودکان مشکلی ندارد ما را از پیش در معرض تلاش او برای انتقام گیری قرار می‌دهد.

برای یک بار هم که شده نتفلیکس از مسیر داستان سرایی عالی خارج می‌شود

راز در دسترس ماندن و سرگرم کننده بودن این تلاش برای مخاطبان در طول هشت قسمت سریال در دو عنصر نهفته است که به طور سنتی نقطه قوت نتفلیکس نبوده است: فیلمنامه و انیمیشن. با تنظیمات و جزئیات صحنه برگرفته از تصاویر تاریخی ژاپن و فولکلور ژاپنی و همچنین ارجاع به سایر انیمه‌های کلاسیک و داستان‌های سامورایی مانند هفت سامورایی، سامورایی چامپلو، و رورونی کنشین فضایی پر جنب و جوش را به مخاطب ارائه می‌دهد.

سامورایی چشم آبی به عنوان یک سریال انیمیشنی که توسط یک تیم خلاق اداره می‌شود مملو از سکانس‌های بصری بسیار سبک و دوربین‌های تجربی است. شخصیت‌پردازی‌ها و فیلمنامه در کل ثابت هستند در حالی که متکی بر حساسیتی محکم می‌باشند که هرگز به طور کامل رها نمی‌شود: یک تنش، یک رها شدگی جزئی و سپس یک تغییر دردناک.

آگاهی کلاسیک ژاپنی از ناپایداری و از دست دادن به شکلی یکنواخت و بدون آگاهی در سرتاسر ساختار داستان گنجانده شده است. این مجموعه یک لایه داستان عاشقانه زیبا و منحصر به فرد غم انگیز را نشان می‌دهد که همچنین به عنوان تفسیری دلخراش در مورد مردانگی سمی عمل می‌کند. در پایان، متوجه می‌شویم که این دو داستان یک داستان هستند داستان دختری که هر کاری می‌کند نه تنها برای زنده ماندن بلکه برای جلوگیری از تخریب هویت اش در جامعه‌ای که برای او آماده نیست.

*ویژگی اصلی عصر اِدو یا بخشی از تاریخ پیشا مدرن ژاپن از سال ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی ممنوعیت مسیحیت در ژاپن و بستن دروازه‌های آن کشور به روی جهان خارج بود. در پی گسترش فعالیت مبلغان مسیحی در اوایل قرن هفدهم میلادی و از بیم آن که آنان زمینه ساز استعمار و استثمار توسط غرب باشد تحولات این دوره از تاریخ ژاپن به سمت بسته‌تر شدن در‌های آن کشور به سوی کشور‌های دیگر جهان پیش رفت.