حتی در دوره احمدی‌نژاد می توانستیم حرف بزنیم اما الان نه! به طور نانوشته همه‌مان ممنوع‌الکار هستیم

سینما اعتماد ، فریدون جیرانی در تازه ترین برنامه خود در روزنامه اعتماد ، با  مازیار میری درباره جامعه ، سینما و فضای  سیاسی کشور گفت وگو داشتند.

در بخشی از این گفت وگو  آنها درباره شرایط سینمای حال حاضر و فضای حاکم بر آن نکات مهمی را یادآور می شوند.

جیرانی:در دهه ۸۰ و ۹۰ با همه مشکلاتی که بود حتی در دوره احمدی‌نژاد فیلم‌های اجتماعی ساخته شدند و بازتاب جامعه بودند و دهه ۹۰ که واقعاً خیلی فیلم‌های اجتماعی ساخته شد مثل برادران لیلا، تفریق، شب داخلی دیوار و خیلی فیلم‌های اجتماعی ساخته شد از دل شرایط بعد از ۸۸ هم بیرون آمد. الان بعد از ۱۴۰۱ چیزی که شما می‌گویید خیلی تحلیل درستی است. یعنی بعد از اعتراضات ۱۴۰۱ هنر قفل است.

میری: اتفاق دیگری که افتاد و فقط به این دولت ربطی ندارد، این بود که مثلاً از ۱۰- ۱۵ سال قبل تهیه‌‌کنندگان حرفه‌ای را بدهکار سینماهایی که به آنها دادند کردند.

جیرانی: سینمادار کردند.

میری: بله با قسط‌های بزرگ سینمادار کردند و حالا تهیه‌کننده می‌گویند من چرا باید فیلم اجتماعی اکران کنم که هیچ اتفاقی برایش نمی‌افتد بروم سراغ فیلم‌های کمدی و کمدی هرچه حرف‌های عجیب غریب‌تر بزند بفروش‌تر است و برای من بهتر است. خودم هم تولید می‌کنم. به همین دلیل الان سینمادارها هم اجازه ساخت را به فیلمسازها نمی‌دهند چون به طور ناخودآگاه به ما سفارش می‌کنند که اگر با فلان بازیگر کار کنید، اگر فلان موضوع را کار کنید اکران خوبی خواهید داشت. معتقد هستم با یک طراحی کل فیلمسازان اجتماعی ما ممنوع‌الکار هستند بدون اینکه خودشان بدانند به هزار و یک دلیل که هیچ دلیل رسمی هم ندارد. ممنوع ندارند، اکران ندارند، پول ندارند و فکر می‌کنند که چه موضوعی بسازند.

جیرانی: گیج هستند و انگیزه ندارند. یعنی نسل قبل‌تر انگیزه ندارد.

میری: بله.

جیرانی: با اتفاقاتی هم که افتاده، اگر برادران لیلا، یا شب داخلی دیوار و تفریق اکران می‌شد باز هم فضا یک فضای بهتری بود.

میری: به شدت تغییر می‌کرد معتقد هستم که آن فیلم‌ها حتی می‌فروخت.

جیرانی: من معتقد هستم برادران لیلا خیلی می‌فروخت.

میری:به نظرم هر کدام از این سه تا می‌توانست فروش داشته باشد. ولی حتی در مورد «تفریق» می‌دانم که در ارشاد گفت‌وگوهایی شکل گرفت و زمانی که می‌دانستند فیلم دارد درمی‌آید عده‌ای موافق بودند که اکران کنند و عده‌ای مخالف بودند. آن جماعتی که مخالف بودند برنده شدند بر کسانی که موافق بودند که اکران شود. معتقد هستم آنجا کاملاً می‌شد جلوی ضرر را گرفت و فیلم را اکران کرد.

جیرانی: چه جریانی دلش نمی‌خواست که این فیلم اکران شود؟ احساس می‌شود دیگر مدیریت فرهنگی یکدست نیست.

میری: من معتقد هستم الان کشور من در شرایطی است که خیلی از اتفاقات دیگر یکدست نیست. در مورد هر اتفاقاتی الان فکر می‌کنم هیچ تحلیلی در مورد شرایط خاص نداریم. در حوزه فرهنگ که هیچ تحلیلی ندارم که قرار است چه اتفاقی بیفتد و چه شرایطی قرار است پیش بیاید. یا چه کاری شکل بگیرد. به همین دلیل به نظرم به طور نانوشته همه‌مان ممنوع‌الکار هستیم چون نمی‌دانیم باید چه کار کنیم. یعنی وارد یک گیجی شده‌ایم که فکر می‌کنیم فعلاً یک گوشه نگاه کنیم و کار نکنیم. بخشی از ما گاهی مشغول نمایش خانگی می‌شویم و با آن کارهایی می‌کنیم که آنجا هم شرایطی مثل ساترا و اتفاقاتی که افتاده امکان کار نیست. از طرف دیگر در سینما نمی‌دانید با چه شرایطی طرف هستید، و چه اتفاقاتی می‌افتد و این گیجی و بی‌انگیزگی به نظرم دامنه بیشتری پیدا کرده.

جیرانی:  در زمان احمدی‌نژاد می‌توانستید با مدیریت حرف بزنید.

میری: من در دوره احمدی نژاد «سعادت آباد» را ساختم.

جیرانی:مجید شاه حسینی به فیلم «درباره الی» سیمرغ داده. آقای حسن عباسی و ابوالقاسم طالبی به فیلم جدایی نادر از سیمین و جرم سیمرغ دادند. آنجا می‌شد در مورد یک چیزهایی صحبت کرد و الان احساس می‌کنم دیگر باب گفت‌وگو هم بسته شده.

میری: به نظر من باب گفت‌وگو کاملاً بسته شده یا حداقل به این شکل شده که گفت‌وگوها بی ثمر شده. یعنی شما گفت‌وگو هم بکنید اتفاقی نمی‌افتد. فکر می‌کنم الان مدیریت فرهنگی کلان کشور آیا واقعاً تحلیلی از الان ندارد و رصد نمی‌کند؟ حتماً رصد می‌کند و انگار فکر می‌کند این گیجی و بی‌انگیزگی را حفظ کنم. شما بهتر یادتان است از سازمان سینمایی یا معاونت سینمایی قبل با فیلمسازان تماس می‌گرفتند که چه کار می‌کنید، آیا فیلمنامه‌ای ندارید؟ چرا کار نمی‌کنید؟ الان بعید می‌دانم این اتفاق بیفتد یا حتی اگر هم اتفاق بیفتد سرانجامی پیدا نمی‌کند.